SWOT Analizi

Faaliyet gösterdiğiniz sektör fark etmeksizin, SWOT analizi yapmanız gerektiğine dair birçok tavsiye almışsınızdır.

SWOT analizi, bir proje veya girişim fikri olan herkes için uygun bir stratejik planlama aracıdır. Bir işletme veya kuruluşun, olumlu – olumsuz iç ve dış faktörlerinin listelenmesine dayalı olarak stratejik seçimler yapmak için kullanılan bir metodolojidir. Etkili bir pazarlama stratejisi uygulamanıza; sektörde, kendinizi bilerek daha bilinçli adımlar atmanıza yardımcı olur.

SWOT analizi sayesinde, nereye varmak istediğinizi, oraya nasıl gideceğinizi ve önünüze ne tarz engellerin çıkabileceğiniz anlayacaksınız.

Hazırladığım bu rehber, şunları öğrenmenize yardımcı olacak:

• İşinizin güçlü ve zayıf yönlerini
• İşinizin fırsat ve tehditlerini

SWOT analizini tüm detaylarıyla birlikte keşfetmeye hazır mısınız?

Öyleyse başlayalım. ?

SWOT Analizi Nedir ve Ne İşe Yarar?

Öncelikle SWOT kelimesinin ne olduğunu biraz irdeleyerek başlayalım. SWOT, İngilizcedeki dört farklı terimin kısaltmasından oluşur:

• S → Strenghts (Güçlü Yönler)
• W → Weaknesses (Zayıf Yönler)
• O → Opportunities (Fırsatlar)
• T → Threats (Tehditler)

SWOT matrisi (tablosu), bu dört unsuru tanımladıktan sonra, bu unsurlardan stratejik olarak yararlanmanıza olanak tanıyan bir araçtır.

Bu muhteşem analiz yönteminde yararlanmak için, girişimciler veya işletmelerin maruz kaldığı iki farklı faktörü anlamalısınız:

• İç faktörler → Kontrol edebilirsiniz.
• Dış faktörler → Kontrol edemezsiniz.

SWOT analizini gerçekleştirmek ve tanımlamanız gereken dört farklı unsuru daha iyi anlamak için böyle bir ayrıma da ihtiyacınız vardır:

• Güçlü ve zayıf yönler iç faktörler sınıfına girer. Bu nedenle, bu faktörleri kontrol edebilir, bunlar üzerinde kontrol uygulayabilir ve gerekirse bunları değiştirebilir veya geliştirebilirsiniz.
• Fırsatlar ve tehditler ise dış faktörlerdir. Yani, kontrol etmeniz imkansızdır, bu faktörlere uygun olarak bir strateji geliştirmelisiniz.

SWOT Analizini, Çok Çeşitli Durumlarda Kullanmanız Mümkündür:

• Bir Startup veya iş kurmak için
• İş planlama sürecinde (iş planı, satış konuşması vb.)
• Zaten kurulmuş bir işi geliştirme veya yenilemek için (sınırları tanımak ve yeni fırsatları değerlendirmek)
• Kişisel düzeyde, potansiyel ve profesyonel zayıfları belirlemek için

SWOT analizinin kullanımı sadece işletmeler ve pazarlama ile sınırlı değildir. Birçok büyük şirket, mimarlık ofisleri, belediyeler, bakanlıklar yeni bir proje veya girişim öncesinde SWOT analizi yapmaktadır.

SWOT Analizi Niye Yapılır?

Yaklaşık 50-60 yıllık bir geçmişi olsa da; SWOT analizi, bir işletme veya şirketin sektörünü ve kendisini tanımasını amaçlayan güçlü bir araçtır.

Bu analiz yöntemi sayesinde, aldığınız yeni kararları ve uygulayacağınız stratejileri desteklemek için oluşturduğunuz farklı hipotezleri doğrulayabileceksiniz.

Tüm bu çalışma sürecini tamamladığınızda ise, sergileyeceğiniz bir modeliniz olacak. Böylelikle, pazardaki konumunuzu iyileştirebilir ya da yeni bir ürün veya hizmetin piyasaya sürmek için doğru bir şekilde hazırlanabilirsiniz.

Bir yandan karşı karşıya kaldığınız tehditleri bertaraf ederek yeni fırsatlar yakalayabilir, öte yandan ise güçlü yönleriniz sayesinde zayıflıklarınızın üstesinden gelebilirsiniz.

SWOT Analizi Nasıl Yapılır?

Her işletmenin SWOT’u birbirinden farklı olsa da, kendi SWOT tablonuzu oluşturmanıza rehberlik edecek ve her bir örneğe uygulanabilecek çok sayıda ortak yön vardır.

Farklı faktörleri tek tek ele almaya başlayarak ve tablonun her bir kutucuğunu nasıl dolduracağınızı görelim.

SWOT analizi bileşenler:

• İç Faktörler

1. Güçlü Yönler
2. Zayıf Yönler

• Dış Faktörler:

3. Tehditler
4. Fırsatlar

1. Güçlü Yönler (Strenghts)

Güçlü yönler, işletmeniz üzerinde doğrudan kontrole ve olumlu etkiye sahip iç faktörlerdir. Bu yönler değer vermeniz, faydalanmanız gereken olumlu yönlerdir.

İşletmenizin veya şirketinizin güçlü yönleri neler olabilir? Birkaçını sizin için paylaşıyorum.

• Rakipleri Tarafından Elde Edilmesi Zor Olan Kaynaklara Erişim

Örneğin, bir işletme bazı hammadde kaynaklarına erişim söz konusu olduğunda bazı ayrıcalıklara sahip olabilir. Devlet düzeyinde bir örnek vermem gerekirse; hidrokarbon rezervleri, petrol, doğal faz, nadir metaller vb. doğal kaynaklara erişim, bir devletin güçlü yönüdür.

Benzer şekilde, tekstil sektöründe pamuk tarlalarına sahip bir şirket, bu özel koşullarda bir güce sahiptir.

İçinde yaşadığımız çağın, bilgi ekonomisine dönüştüğünü var sayarsak; kullanıcılar ve kuruluş hakkında sınırsız bilgiye erişebilen Facebook, Amazon, Google gibi şirketler de olağanüstü bir güce sahiplerdir.

• Erişilmesi Zor Olan Gelişmiş Bir Teknolojiye Sahip Olmak

Örneğin, bir ilaç şirketinin, özel formülleri için patent geliştirmesi. Veya benzer bir şekilde, Microsoft ve Google gibi şirketlerin hesaplama kapasitesi, tasarım mükemmelliği ve sahip oldukları teknolojik güç, bu şirketlerin güçlü yönleridir.

• Herkes Tarafından Bilinir Bir Markaya Sahip Olmak

Müşteriler tarafından tanınan, güçlü bir markaya sahip olmak; tüketicilerin satın alma seçimini yönlendirir. Müşteriler ile marka arasındaki ilişkiyi güçlendirerek sadakatin garanti edilmesini sağlar. Uç örnekler vermek gerekirse; Nutella, Ferrari, BMW, Apple gibi markaların; kendilerini tüketicilere tanıtmak gibi bir dertleri yoktur.

Marka bilinirliliği gibi güçlü bir yöne sahip olabilmek için, illa ki dünya çapında bir marka olmanıza gerek yoktur. Örneğin birkaç mahalleye hizmet eden bir paket servis restoranı da, hizmet alanı ölçüsünde “herkes tarafından” bilinir bir markaya sahip olabilir.

• Ekonomik İstikrar

Büyük yatırımların planlanmasını sağlayan güçlü bir finansal kaynağa sahip olmak da güçlü faktörlerin kapsamında yer almaktadır.

Güçlü yönlerinizi keşfetmek için kendinize şu soruyu sorabilirsiniz:

İşletmenizin hangi özelliği, ürünlerinizi veya hizmetlerinizi rakipsiz kılıyor?

2. Zayıf Yönler (Weaknesses)

Tüm işletmelerin, hatta en güçlülerinin bile bazı zayıf yönleri vardır. Bir işletmenin karşı karşıya kalabileceği zayıf yönlerden bazı şunlardır:

• Pazarda rekabet etmeyi sağlayacak kaynakların, becerilerin, teknolojinin yokluğu
• Ölçek ekonomilerinin, finansal kaynakların, aktif pazarlama ve iletişim kanallarının olmaması
• Marka bilinirliğinin yetersizliği
• İnovasyon eksikliği

Zayıf yönlerinizi keşfetmek için kendinize şu soruyu sorabilirsiniz:

İşletmenizin hangi özellikleri, iş sürecinizi zorlaştırıyor veya yavaşlatıyor?

3. Fırsatlar ve Tehditler (Opportunities ve Threats)

Hem birbirlerine çok benzer hem de birbirlerinin tam zıttı olmaları nedeniyle fırsatları ve tehditleri aynı başlık altında açıklamayı tercih ettim. İşletmeniz üzerinde etkisi olan tüm faktörleri tam anlamıyla kontrol edebilmeniz mümkün değildir. Piyasadan, toplumdan, dış dünyadan gelen faktörlerin; potansiyel etkileri ve gerçekleşme olasılıkları değerlendirmeniz gereklidir.

Şirketinizin sahip olduğu fırsatları doğru bir şekilde ele aldığınız takdirde başarabilecekleriniz şunlardır:

• Şirketinizin daha fazla kar elde etmesini sağlama
• İşletmenize farklı bir konum kazandırma
• Rekabet avantajı elde etme
• Piyasada güçlü bir konuma yükselme

Yani, fırsatlarınızı doğru bir şekilde değerlendirmek; bir anlamda güçlü yönlerinizi besleyecektir.

İşletmenizin veya projenizin elindeki fırsatları bulabilmek için kendinize şu soruları sorabilirsiniz:

• Mevcut ve ulaşılması kolay fırsatlar nelerdir?
• Yararlanabileceğiniz son trendler nelerdir?
• Güçlü yönlerinizi, nasıl fırsatlara dönüştürebilirsiniz?

Tehditler ise, şirketinizin doğrudan kontrol etmesinin mümkün olmadığı; ancak ortaya çıkabilecek olumsuz etkilere karşı hazırlıklı olmanız gereken potansiyel risklerdir.

Karşı karşıya olduğunuz tehditleri bulmak için kendinize şu soruları sorabilirsiniz:

• Hangi tehditler, işletmenize veya projenize zarar verebilir?
• Rakipleriniz neler yapıyor?
• Rakipleriniz, hangi zayıf yönleriniz sebebiyle sizi tehditlere maruz bırakıyor?

SWOT Tablosu Nasıl Oluştururken Dikkat Etmeniz Gerekenler

• SWOT tablosunu oluştururken, ekibinizi bir araya toplayarak bir beyin fırtınası başlatmanız oldukça faydalı olacaktır. Çünkü SWOT tablosunun doldurulması, tartışma ortamında çok daha kolay olacaktır.
• SWOT tablosunu yani dört bölümün de yer aldığı matrisi oluştururken, her başlık için listeleme yapmayı lütfen ihmal etmeyin.
• Herhangi bir stratejiyi işleme koymadan önce, tablonuzun bölümleri arasındaki potansiyel bağlantıları belirlemeniz oldukça faydalı olacaktır. Örneğin, daha fazla fırsat yaratmak için bazı güçlü yönlerinizi kullanmanız mümkün müdür? Veya bazı zayıf yönlerinizi ortadan kaldırmak için karşı karşıya kaldığınız hangi tehditlerden kaçınabilirsiniz?
• SWOT tablosunun tüm bölümlerine eşit derecede önem vermenizi tavsiye ediyorum. Bu şekilde zamanınızı ve bütçenizi olumlu sonuçları olduğunu düşündüğünüz hamlelere odaklayabilirsiniz.

E-Ticaret için SWOT Analizi Örneği

Temel olarak, SWOT analizini her türlü çevrimiçi mağaza için uygulayabilmeniz mümkündür. (SWOT analizinin kullanım alanının ne kadar geniş olduğundan birkaç bölüm öncesinde bahsetmiştim.)

SWOT analizini bir örnekle açıklamak için kurgusal olarak, hem internetten hem de fiziksel mağazasından satış yapan Nero Butik işletmesini ele alalım.

Güçlü Yönler:

• Sadık müşteri kitlesi
• Üst kalite ürün tedariki
• Yüksek kar oranı

Zayıf Yönler:

• Rakiplere oranlar daha yüksek fiyatlar
• Niş bir kitle için satış (Genele hitap edememek)
• Tedarikçi kaynaklı ürün gecikmeleri

Fırsatlar:

• Butik işletmelere artan ilgi
• İstanbul’da merkezi bir konumda bulunma
• Instagram’da yüksek sayıda takipçiye sahip olma

Tehditler

• Kur oranlarındaki değişkenlik
• Piyasadaki güçlü rekabet ortamı
• Aynı sokakta, hazır giyim mağazasının açılması

Muhtemelen, sizin SWOT analiziniz benim örneğimden çok daha karmaşık ve kapsamlı olacaktır. Ancak bu basit örnek, sürecin nasıl çalıştığını anlamak için yeterlidir.

Nero Butik, sadık müşteri kitlesine ve yüksek kar oranına sahip olduğu için, oldukça güvenli bir konumdadır. Ancak, rakiplerine göre daha yüksek fiyat politikası izlemesi ve niş bir kitle için ürün tedarikinde bulunması başlıca zayıf yönleridir.

Gelecekte uygulayacağı stratejilerde, kur oranının yükselme durumunu göz önünde bulundurmak zorundadır. Ayrıca aynı sokakta açılması planlanan hazır giyim mağazasına yönelik bazı ataklar geliştirmesi gerekmektedir.

Sonuç

Kısaca özetlemem gerekirse, SWOT analizi için şunları söylemem mümkündür:

• İşletmenizin güçlü ve zayıf yanlarını, fırsatlarını ve karşı karşıya kaldığı tehditleri analiz etmenin basit ve etkili bir yoludur.
• Doğru attığınız adımlardan yararlanmanıza, eksiklerinizi tamamlamanıza, yanı başınızda duran fırsatları değerlendirmenize ve tehditleri en aza indirmenize yardımcı olur.
• Yeni ve etkili stratejiler gelişmek için bu yöntemi rahatlıkla kullanabilirsiniz.
• Rakiplerinizi analiz etmek, piyasaya göre pozisyon almak için SWOT analizi yapmayı tercih edebilirsiniz.

SWOT analizine dair sormak istediğiniz bir soru veya belirmek istediğiniz bir görüşünüz varsa, yorumlarda benimle paylaşmayı lütfen unutmayın.