Gerilla Pazarlama

Gerilla pazarlama; klasikleşmiş pazarlama stratejilerinin yerine, olağandışı taktiklerle yürütülen ve genellikle interaktif olarak planlanan pazarlama çalışmalarına verilen isimdir. En çok bilinen yöntemi ise promosyon kampanyalarıdır.

Ancak günümüzde maalesef promosyon kampanyaları da çok sık kullanılmaya başlandığı için gerilla pazarlamanın ruhunda oluşan interaktif yaklaşımdan maalesef uzaklaşmıştır.

Gerilla pazarlama, geleneksel pazarlama araçlarından ziyade minimum bütçe ile maksimum faydayı hedefliyor.

Geleneksel pazarlama araçlarında kurumsal firmaların arasında rekabet etmenin maalesef çok sert geçeceği düşünüldüğünde, orta ve küçük ölçekli işletmeler için markalarını ve kendilerini tanıtmalarının en kolay yolu gerilla pazarlama olacaktır.

Ancak altını çizmek gerekiyor ki bu bir seferlik değil, bir süreç işi olarak değerlendirilmelidir.

Gerilla pazarlama dokunmak ister, erişmek ister, kullanıcılarının diğer kullanıcılar açısından örnek oluşturmasını ister.

Rakipleri ile arasındaki farkı, geleneksel yöntemlerle değil, küçük aralıklarla kapatmayı hedefler.

Böylece bu sürecin sonucunda kendi pazar hacmini geliştirmeyi ve rekabeti daha büyük bir paydada sürdürmeyi amaçlar.

Günümüz tekelinde değerlendirdiğimizde ise, fiziksel reklamların yerini dijital reklamlar almaya başlamıştır. Bu noktada da dijital sahada gerilla pazarlama yapmak için çok fazla interaktiflik şansı oluşamamaktadır.

Gelecekte Web 3.0 ve Metaverse ile ilgili gelişmelerle, gerilla pazarlamanın dijital alanda da gelişmesini bekliyorum.

Gerilla Pazarlama Neden Önemlidir?

Ortada bir pasta var ve bu pastanın hacmi aslında belli. Bu pastadan pay almak isteyen kişiler de belli. Pastadan dilim isteyen her kişi, kendi dilimini geliştirmek için çeşitli çalışmalar yürütmek zorundadır.

Bu günümüzdeki pazar payının ve rekabet ölçeğinin en basit anlatım biçimidir aslında. Geleneksel pazarlama ile pastadan büyük ölçekli hak iddia eden sermaye sahipleri, rakiplerine göz dağı verebilmektedir.

Bunu basılı medya, radyo, televizyon ve sosyal medya üzerinden yürütebilir.

Sonucunda da burada hazırladığı kampanyalara gerçekten yüksek meblalar ayırabilir.

Ancak pastada pay iddia eden ve bu alanda kendi alanını korumaya çalışan kişiler ise bu mücadelelerini maalesef onlar gibi sürdürmeyi başaramazlar.

Maalesef reklama ayırabildikleri bütçe ya da erişebilecekleri insan sayısı o kadar geniş değildir.

Bu noktada da gerilla pazarlama devreye girer ve pastadan pay hak iddia edecek küçük ve orta ölçekli işletmelerin kendi kampanyalarını yürütürken büyük firmalarla rekabet edebilecekleri bir yüzey ortaya çıkartır.

Geleneksel pazarlama yönteminin aksine paraya değil, enerji ve hayal gücüne daha fazla bağımlıdır.

Oluşturulan kampanyalar da interaktif anlamda kullanıcılarla eşleştirildiği için, daha harcanan emeğe ve bütçeye karşın daha yüksek oranda geri dönüş alınması başarılabilir. İsminden de anlaşılacağı üzere bu bir gerilla yöntemidir.

Büyük bir orduyla savaşmaya çalışan küçük bir birliğin izleyeceği yol gibi, rakibin zayıf yönleri belirlenmeli, bu alanda kendi çalışmaları iyileştirilmeli ve bunun üzerinden kullanıcılara erişilebilecek bir kampanya ortaya çıkartılmalıdır.

Gerilla pazarlama ile etkileşim yaşayan kullanıcıların, geleneksel pazarlamaya kıyasla çevresindeki insanlara yaşadıkları deneyimi paylaşma oranı çok daha yüksektir.

Böylece kulaktan kulağa dediğimiz yani kullanıcının ürünün temsilciğini yaptığı etkileşim alanının da kapısını aralamayı başarmış olmaktayız.

Gerilla pazarlama bir noktada viral reklam çalışmalarıyla da oldukça paraleldir. Çünkü ikisinin de hedeflediği şey aslında bilinçaltıdır. Kullanıcıya ürün ile ilgili deneyimini olumlu etkileyecek bir düzlem yaratmaya çalışırlar.

Viral reklamlar bunu doğrudan bilinçaltına yönlendirme yapacak şekilde, gizli bir dil ile tercih etmesine karşın, gerilla pazarlamada ise bu durum potansiyel müşterilere görsel, işitsel ve kinestetiksel anlamda interaktif bir etkileşim sağlatılarak sunulmaya çalışır.

Buradaki en temel fark şok etkisidir. Gerilla pazarlama, doğrudan şok faktörünü de kullanılarak (beklenmeyen bir yerde oluşturulan reklam çalışmaları, ürün promosyonları, sokak etkileşimleri vb.) daha büyük bir etki oluşturmayı hedefler.

Gerilla Pazarlama Türleri

Gerilla pazarlama aslında kendi içerisinde de oldukça geniş bir yelpazeye sahiptir. Birçok markaya ve sahip oldukları ürünlere göre alternatifi bol olan bir strateji listesi sunar.

1. Ambient Pazarlama
2. Ambush Pazarlama
3. Stealth Pazarlama
4. Viral Pazarlama
5. Buzz Pazarlama
6. Astroturfing
7. Street Pazarlama

Ambient Pazarlama

Ortam iletişimi olarak da çevirebileceğimiz Ambient Pazarlama, çevre unsurları olarak hazırlanan reklam çalışmalarıdır.

Bulunan yapının aktif bir şekilde kullanılmasını sağlayan bu çalışmalar, en sık gördüğümüz gerilla pazarlama ürünleridir.

Benzinliklerdeki el yıkama yerleri, ıslak mendil üzerindeki reklamlar ve bina giydirmeleri buna örnek gösterilebilir.

Ambush Pazarlama

Pusu pazarlaması olarak çevirebileceğimiz ambient pazarlama, biraz daha rekabet unsurlarını işin içerisine alarak yapılan bir pazarlama çalışmasıdır.

Bağlı bulunulan sektördeki rakiplerinden biri ya da birden fazlasıyla kendini kıyaslayarak, yaratıcı reklam çalışmaları oluşturmayı gerektirir.

Örneğin Coca Cola ve Pepsi yıllardır bu anlamda rekabet etmektedirler. Son yıllarda futbol kulüpleri de bu anlamda sosyal medyalarını geçmiş başarıları üzerinden rekabete sokarak ambush pazarlama çalışmaları yapmaktadırlar.

Stealth Pazarlama

Gizli pazarlama olarak çevirebileceğimiz stealth pazarlama, özellikle Türk televizyonlarında sıklıkla tanık olduğumuz bir yöntemdir. Stealth pazarlama, ürünlerin subliminal bir şekilde pazarlanmasını ve kullanıcıya ürünlerin bilinçaltı üzerinden yansıtılmasını amaçlar. Örneğin Fight Club filminde Starbucks’ın bu anlamda bir çalışması olmuştur.

Viral Pazarlama

Viral pazarlama, potansiyel müşteri ya da ziyaretçiye sunulan ürün ya da hizmeti, çeşitli sosyal mecralar üzerinden yaymayı amaçlayan stratejidir. Bu yöntem uyarınca bireyler tanık oldukları reklam mesajını, bütün sosyal etkileşim alanlarında paylaşmaktadırlar.

Buzz Pazarlama

Viral pazarlama ile aslında oldukça benzer şekilde çalışan buzz pazarlama, kullanıcıların ürünler ve hizmetler arasında marka elçiliğine benzer şekilde kendini pazarlamasına dayanır. Buna örnek olarak marka fanboyluğu gösterilebilir.

Kullanıcının marka ve sağladığı hizmetle güçlü bir ilişki kurması sağlanır ve böylece kullanıcı da bu duyguyu, enerjiyi, heyecanı ve sonucu çevresiyle paylaşır.

Astroturfing Pazarlama

Suni kamuoyu oluşturma olarak nitelendirilebilir. Günümüzde gerilla pazarlamanın halen daha en çok tartışılan konusudur. Genellikle siyasi partilerin ve global şirketlerin kullanmaya çalıştığı bu yöntem ile potansiyel kullanıcıları yönlendirmeye çalışır.

Günümüzde en aktif örnek olarak Twitter’daki bot hesaplar gösterilebilir. Bot hesaplarla birlikte Twit sahipleri daha büyük kitlelere erişebiliyor ve mesajını daha kitlesel olarak yayabiliyor. Bununla birlikte topluluk bilinci de uyanıyor, kullanıcılar da destekleyen kişiler ile arasında ilişki kurarak bu duruma katılabilir.

Sokak Pazarlaması

Sokak pazarlaması, gerilla pazarlamanın en çok bilinen ve en çok dikkat çeken yöntemidir.

Bununla ilgili internette yüzlerce örnek bulunmaktadır. İnsanların gündelik hayatta etkileşim içerisinde oldukları alanlarda yapılan çalışmalardır. Böylece viral bir etki yaratılması beklenilerek, marka bilinirliği arttırılmaya çalışılır.

Dijital Pazarlama ve Gerilla Pazarlama İlişkisi

Pazarlama yapısı geçmişten bugüne ne kadar şekil gözükmüş gibi gözükse de aslında 20. Yüzyılın başında sahip olduğu sosyolojik ve psikolojik yapıyı günümüze kadar sürdürmeyi başarmıştır.

Teknoloji ve yaşama şekillerinde değişiklikler olsa da, pazarlama için uygulanan yöntemler teoride aynı pratikte ise değişiklik göstermeye başlamıştır.

Geleneksel pazarlamada büyük bir yer kaplayan televizyon, radyo ve billboard reklamları, günümüzde yerini sosyal medya reklamlarına bırakmıştır.

Burada temel kıstas kullanıcıya doğrudan ulaşarak, marka bilinirliğini arttırmak olduğu için, temelinde aynı amaca hizmet etmeyi başarmıştır.

Dijital pazarlama kavramı benim de içerisinde yer aldığım bir oluşum olarak, en az bütçe ile en fazla ziyaretçi ya da müşteriye erişebilme planları olarak nitelendirilebilir.

Gerilla pazarlama da yukarıda bahsettiğim gibi büyük bütçeli firmalarla mücadele açısından oldukça önemli bir strateji bize sunduğu için dijital pazarlamada da SEO başta olmak üzere birçok teknik alanda gerilla benzeri planlamalar yürütebilmek mümkündür.

İnteraktif reklamlar, YouTube ve çeşitli sosyal medya platformlarda influencer işbirlikleri ve SEO çalışmaları bu anlamda bize bu ilişkiyi en net anlatan örneklerdir.

Her iki pazarlamanın da en önemli amacı: En az bütçe ile en fazla etkileşime ulaşabilmektir.

Gerilla Pazarlama Örnekleri

Bir çok marka Gerilla Pazarlama stratejileri ile başarılı sonuçlar almıştır, bunlar ile ilgili bulabildiğim yerli ve yabancı kaynaklardan sizler için bu çalışmalar derledim.

Gerilla Pazarlamayı Hangi Durumda Tercih Etmeliyiz?

Gerilla pazarlamada amacımız erişebildiğimiz kişiler üzerinde etki oluşturarak, marka hakkında kalıcı bir fikir elde etmesini sağlamaktır.

Bu amaca hizmet etmek için öncelikli olarak, marka kurumsallığını ve marka çizgimizi her zaman en üstte tutmak zorundayız.

Markanın sahip olduğu hizmet, ürün ve kurumsallık üçgeninin, bağlı olduğunuz sektörün minimum şartlarını karşılayabiliyor olması gerekmektedir.

Kısaca, markanızın öncelikli olarak sahip olduğu müşterilerine öncelikli olarak en üst düzeyde hizmet sağladığından emin olmanız gerekmektedir.

Böylece ziyaretçi ve müşterilerinizin gözünde, rakiplerinizle aranızda olan farkları ortadan kaldırabilmeniz mümkün hale gelecektir.

Bunun ardından, markanız için oluşturduğunuz potansiyel müşterilerinize en kolay ulaşabileceğiniz alanları değerlendirmeniz gerekmektedir.

Bir giyim mağazası için bu bir sokak ya da giyim ile ilgili bloggerlar olabilir. Bu kısımda bütün seçenekleri kağıda dökmek oldukça önemlidir.

Seçenekler arasında en doğru tercihte bulunmak için müşterilerinizle aranızda olabilecek bütün potansiyel etkileşim alanlarını değerlendirmek gerekir.

Seçim kısmına geldiğinizde ise bütçenize göre değerlendirme yapmanız gerekmektedir.

Örneğin bir alışveriş merkezinin girişine stand açmak sizin için en iyi çözüm gözüküyor olabilir, ancak marka bütçenizi çok fazla sarsacak bir durum ise bundan kaçınmanız ve kendi bütçenize göre çözüm üretmeniz gerekmektedir. Bu noktada da alternatiflere başvurmaktan kaçınmayın.

Çünkü amacımız kendi bütçemiz ile potansiyel müşterilere mevcut ihtiyaçlarında alternatif bir seçenek yaratmak olduğunu unutmayın.