B2B, B2C ve C2C Nedir?

Pek çok kişinin düşündüğü gibi, E-Ticaret süreci tamamen soyut ve sanal bir süreç değil. Ödeme yöntemleri ve alışveriş şekli değişiklik gösterir ama ana aktörler hep aynıdır: Müşteri, alıcı, tedarikçi ve satıcı. E-Ticaret ilişkisi, bu aktörlerin hangilerinin arasında gerçekleştiğine göre farklı isimler alır.

B2B, B2C ve C2C gibi kısaltmaları birçok defa duymuşsunuz. Bu üç kısaltma, alıcı taraflar arasındaki farklı ilişki türlerini tanımlar. Bazen alıcı taraf bir işletme olurken, bazen de satıcı taraf bir tüketici olabilir.

Bu iş modelleri ne anlama geliyor? Aralarındaki farklılıklar nedir? Ben hangi grupta yer alıyorum? Bu yazımda bu sorularınıza cevap vererek, E-Ticarette karşılaşacağınız tüm iş modellerini açıklıyorum.

Öncelikle sizleri daha fazla meraklandırmak istemiyorum. Bu ifadelerin, nelerin kısaltması olduğuyla başlayalım. Alıcı ve satıcı tarafların kim olduğuna göre, iş ilişkilerini tanımlamak için bu kısaltmaları kullanıyoruz.

• B2B: İngilizcedeki “Business to Business” ifadesinin kısaltmasıdır. Türkçeye “İşletmeden İşletmeye” olarak çevirebiliriz.
• B2C: “Business to Costumer” ifadesinin kısaltmasıdır. Türkçe karşılığı “İşletmeden Tüketiciye”dir.
• C2C: İngilizcede “Costumer to Costumer” şeklinde ifade edilen iş modelidir. Türkçede bu iş modelinin karşılığı “Tüketiciden Tüketiciye”dir.

B2B Nedir?

Bu model, işletmeler arasındaki ticari işlemleri tanımlayan modeldir. Şirketlerin kendi aralarında gerçekleştirdiği her türlü satış ve pazarlama faaliyetlerini içerir. Yani alıcı ve satıcı tarafların her ikisi de birer işletmedir. Bu modeli uygulayan işletmeler, genel olarak birbirlerinin hizmetlerini iyileştirme prensibine göre çalışırlar. Şirketler birbirlerine bir ürün, hammadde ya da bir hizmet sunabilirler. Bu modeli uygulandığı başlıca ticari faaliyetleri şu şekilde sınıflandırabilirim.

Toptancı – İşletmeci İlişkisi

Bir toptancının ürünlerini, bir şirkete satmasıdır. Müşterilerinize sattığınız ürünlerinizi tedarik ettiğiniz aşamadır. Toptancı ile olan iş ilişkiniz bu sınıfa girer. Örneğin marketler, sattıkları ürünleri toptancıdan satın alırlar. Bu aşamada B2B iş modelini uygularlar, ardından ürünleri müşterileriyle buluştururlar. Bir marketin ürünlerini tüketiciye satması başka bir iş modeline göre gerçekleştiriliyor. Sanırım, bu modelin ne olduğuyla ilgili, az önce yaptığım tanımlara göre bir tahmin yürütebilirsiniz.

Hammadde ticareti

Müşterilerinize sunduğunuz ürünleri sizin ürettiğinizi varsayalım. Üretim yapabilmek için, doğal olarak hammaddeye ihtiyaç var. Bir firmadan hammadde satın alma işleminiz de B2B iş modeli sınıfına girer. Çünkü bu ilişkide her iki taraf da (siz ve hammadde şirketi) birer işletmedir.

Hizmet Amaçlı Kurulan İlişkiler

İşletmenizde yetersiz kaldığınız bir noktada, başka işletmelerden destek talep edebilirsiniz. Örneğin, pazarlama alanında yardım almak istediğinizde, bu konuda hizmet veren bir şirketle anlaşmanız B2B iş modelidir. Günümüzde birçok işletme insan kaynakları, pazarlama, dijital altyapı gibi birçok alanda başka şirketlerden hizmet almaktadır.

E-Ticaret sektöründe B2B modeliyle büyük cirolar elde edebilirsiniz. Çünkü şirketler kolay ve rahat bir şekilde bir araya gelerek iş ortaklıkları kurar. Müşterilere satış yaptığınız modele göre daha risksizdir. Çünkü satışların azalması gibi can sıkıcı durumlarla karşılaşmazsınız. Dijital pazarlama yöntemleriyle, sesinizi daha geniş kitlelere duyurmak zorunda da kalmazsınız. Tek yapmanız gereken, ürünlerinizi satabileceğiniz bir işletmeyle anlaşmaktır.

Aslında tüm işletmeler, ürünlerini tüketiciyle buluşturana kadar arka planda B2B iş modelini uygulamak zorundadır. Çünkü bir işletmenin, farklı rolleri tek başına yerine getirmesi çok zahmetlidir. Bunu yapan çok büyük şirketler olsa da, bu dediğim çoğu orta ve küçük işletme için geçerlidir.

B2B iş modeli için bir örnek vermem gerekirse, bilgisayar üreticisi bir şirketi ele alalım. Bilgisayar parçalarını kendi üretemiyorsa, tüm satın alma sürecinde B2B modelini uygular. Farklı şirketlerden ekran kartı, işlemci, batarya gibi bilgisayar parçalarını satın alır. Bu ürünleri, kendi fabrikasında bir araya getirerek üretim sürecini tamamlar. Ardından ürünlerini, tüketiciler ile buluşturur.

B2C Nedir?

B2C iş modeli, E-Ticarette en yaygın olan satış modelidir. Muhtemelen siz de işletme olarak B2C modeline göre satışlarınızı gerçekleştiriyorsunuzdur.

Bir işletme olarak, ürünlerinizi tüketicilere sattığınız kısımdır. Önemli olan satışı yapılan ürünün, son alıcıyla buluşmasıdır. B2C modelinin gerçekleşebilmesi için, son alıcının bir insan olması gerekmez. Örneğin bir kaportacıya ihtiyaç duyduğu profesyonel ürünleri satmanız da bu iş modeline girer. Çünkü müşteriniz bir işletme olsa da, son kullanıcı gerçek bir kişidir. (Yani kaportacı)

Bireysel olarak yapılan tüm satın alma işlemleri, bu kategoriye girer. B2C modeli günümüzde, E-Ticaretin yaygınlaşmasıyla birlikte iki farklı şekilde uygulandığını söyleyebilirim.

1. Üreticiden Tüketiciye B2C Modeli

Bazı üretici şirketler kendi ürünlerini, kendi sanal mağazası üzerinden satışa çıkarır. Tüketiciler, başka bir aracı şirkete ya da platforma ihtiyaç duymadan, üretici firmadan alışverişlerini tamamlar. Müşteriler için daha karlı bir satış modelidir, çünkü ürünler “fabrikadan halka” ulaştığı için daha ucuzdur.

2. İşletmeden Tüketiciye B2C Modeli

En yaygın olarak gerçekleştirilen B2C türüdür. Tedarikçilerinden sağladığınız ürünleri, tüketicilere satma işleminiz B2C modelinde bu kategoriye girer. Ürünlerinizi E-Ticaret platformları ya da sanal pazaryerlerinden müşterilerinizle buluşturabilirsiniz.

Birçok E-Ticaret girişimcisi B2C modeline satış faaliyetlerini sürdürür. B2C modelinde satış işlemlerinizi iki farklı şekilde gerçekleştirebilirsiniz.

• Birincisi, ürünlerinizi popüler bir sanal pazaryerinden satabilirsiniz. Bu durumda, daha çok insana erişebilmek için daha az çaba harcarsınız. Ancak tamamladığınız her satış işlemi için, kullandığınız platforma komisyon ödersiniz.
• İkinci seçenek ise, ürünlerinizi kendi E-Ticaret web siteniz üzerinden satabilirsiniz. Böyle bir yolu tercih etmek, ilk söylediğim seçeneğe göre daha zahmetlidir. Çünkü çoğu tüketici, popüler pazaryerlerinden alışveriş yapmayı tercih ederler. Ancak doğru dijital pazarlama stratejilerini takip ederek, zaman içinde güvenilir bir E-Ticaret markasına dönüşebilirsiniz.

B2C iş modeli, özellikle son yıllarda E-Ticaret sektörünün gelişmesiyle birlikte, çok büyük bir hızla artış göstermiştir. Ülkemizdeki en popüler örneklerden biri Trendyol’dur. Binlerce E-Ticaret mağazası, bu platformda bir araya gelerek ürünlerinin satışını gerçekleştirir.

Ayrıca bu iş modelinde, ürünlerinizi tüketiciye gönderme yönteminiz iki farklı şekilde olur.

• İlki, kargo ile teslim seçeneğimiz. Sattığınız ürün fiziksel bir nesneyse, ürününüzü tüketiciye kargo ile gönderirsiniz.
• İkinci seçeneğimiz ise dijital teslimdir. Bir yazılım veya bir bilgisayar oyunu gibi dijital formatta bir ürün satıyorsanız teslimatı doğrudan internet üzerinden gerçekleştirebilirsiniz.

C2C Nedir?

Tüketicilerin kendi aralarında kurdukları ticari ilişkiyi ifade eder. E-Ticaret faaliyetlerinin hızla büyümesiyle birlikte, günümüzde her bir tüketici, zaman zaman satıcı konumuna gelebiliyor. Bir tüketicinin sahip olduğu bir ürünü, başka bir tüketiciye satması C2C iş modeline girer. Bu iş modelinde fatura kesme zorunluluğu olmaması, satıcı konumunda bulunan kişilerin işini kolaylaştırır.

Örneğin, evinizde artık kullanmadığınız bir kanepeniz var. Bu ürünü GittiGidiyor üzerinden satışa çıkarabilirsiniz. Bir işletmeci mantığıyla ürününüzün fotoğraflarını çeker, siteye yükler ve özelliklerini açıklarsınız. Bir alıcı ürününüzle ilgilendiğinde, satış işlemini gerçekleştirir ve ardından ödemenizi alırsınız.

Bu iş modelinde, satış sürecinin bir E-Ticaret platformu üzerinden yürütülmesi, hem alıcının hem de satıcının korunmasını sağlar. Bu koruma, güvenli bir alışveriş deneyimi sağlayarak her iki tarafın da işini kolaylaştırır.

Sonuç

Bulunduğunuz konuma ve kimlere hitap ettiğinize göre, uygulayacağınız iş modeli farklılıklar gösteriyor. Bu yazımda, E-Ticarette uygulayabileceğiniz B2B, B2C ve C2C iş modellerini elimden geldiğince açıkladım. Siz hangi iş modeline göre ticari faaliyetlerinizi gerçekleştiriyorsunuz? Gelin yorum kısmında buluşalım.